Κατατέθηκε στις 7/10/24 στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2025.
Στις Μακροοικονομικές εξελίξεις, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας έχει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης μεταξύ των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας παρουσίασε καλύτερη δυναμική σε σύγκριση με τα άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ. Ο δε ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, για το σύνολο του έτους 2024, εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 2,2%.
Τα μεγέθη αυτά αναδεικνύουν την καλή πορεία της Ελληνικής Οικονομίας που ξεκίνησε τα προηγούμενα έτη.
Εκτιμήσεις 2024
Το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2023, διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 4.096 εκατ. ευρώ ή 1,9% του ΑΕΠ, σημαντικά υψηλότερο της περιόδου 2020 – 2022, που επηρεάστηκε έντονα από την εμφάνιση της πανδημίας Covid-19 καθώς και από την ενεργειακή κρίση εξαιτίας του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας.
Το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης του έτους 2024, είχε προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2024 ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 4.991 εκατ. ευρώ ή 2,1% του ΑΕΠ.
Όσον αφορά τον Κρατικό Προϋπολογισμό και τα έσοδα που αφορούν τους ΟΤΑ, παραθέτουμε τον παρακάτω πίνακα με τον οποίο διαφαίνεται η μεγάλη απόκλιση των πόρων που δικαιούμαστε (Ν. 3852/10) και των πόρων που αποδίδονται.
Εκτίμηση φορολογικών εσόδων (Ν. 3852/10) για το 2024 και πρόβλεψη για το 2025
| ΠΟΡΟΙ (ΚΑΠ) | 2024 ΕΚΤΙΜΗΣΗ | Ν 3852/10 | ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑ | ΔΙΑΦΟΡΑ | 2025 ΠΡΟΒΛΕΨΗ | Ν 3852/10 |
| ΦΟΡΟΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ | 25,254.00 | 3,030.48 | 913.00 | -2,117.48 | 26,508.00 | 3,180.96 |
| ΕΝΦΙΑ | 2,434.00 | 275.04 | 100.00 | -175.04 | 2,395.00 | 270.64 |
| ΦΕΦΝΠ | 23,876.00 | 4,655.82 | 1,211.30 | -3,444.52 | 24,941.00 | 4,863.50 |
| ΣΥΝΟΛΟ | 7,961.34 | 2,224.30 | -5,737.04 | 8,315.09 | ||
| ΑΝΩΤΑΤΟ ΠΛΑΦΟΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ | 3,788.00 | 3,841.00 |
Ενώ η εφαρμογή του νόμου αποδίδει 7,9 δισ. στους δήμους, η πραγματική εκταμίευση (με βάση την εισηγητική έκθεση του ΠΥ 2024) είναι 2,2 δισ.
Ειδική Ανάλυση σημείων του Προσχεδίου
Μεταβιβάσεις
Οι μεταβιβαστικές πληρωμές περιλαμβάνουν επιχορηγήσεις και αποδόσεις σε υποτομείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως οι ΟΤΑ.
Οι μεταβιβαστικές πληρωμές προς τους ΟΤΑ θα αυξηθούν κατά 108 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου του ΥΠ.ΕΣ, που είναι στη Βουλή προς ψήφιση.
Ισοζύγιο ΟΤΑ
Το ισοζύγιο των ΟΤΑ εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 250 εκατ. ευρώ έναντι προβλεπόμενου ελλείμματος 297 εκατ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή (μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος) οφείλεται κυρίως στην αύξηση, κατά 636 εκατ. ευρώ, των εσόδων η οποία υπερκαλύπτει την αύξηση, κατά 589 εκατ. ευρώ, των εξόδων.
Για το έτος 2025 το ισοζύγιο, των ΟΤΑ προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα ύψους 267 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 17 εκατ. ευρώ σε σχέση με τις εκτιμήσεις του 2024.
Στο σκέλος των εσόδων ενσωματώνεται επιπλέον ενίσχυση των ΚΑΠ των ΟΤΑ κατά 53 εκατ. ευρώ σε μόνιμη βάση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
Εντός του 2024 οι ΟΤΑ ενισχύονται από τον τακτικό προϋπολογισμό κατά 18 εκατ. ευρώ μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) για λειτουργικές δαπάνες και για δαπάνες αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών που προκλήθηκαν από την πυρκαγιά της 11ης Αυγούστου 2024 στην Αττική, ενώ οι Δήμοι επιχορηγούνται κατά 90 εκατ. ευρώ για την εξόφληση εκκρεμών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων.
Σημειωτέο ότι, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των ΟΤΑ διαμορφώνονται τον μήνα Ιούλιο του τρέχοντος έτους, στο ποσό των 298 εκατ. ευρώ.
Αξίζει να σημειωθεί η αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση για βραχυχρόνιες μισθώσεις, κατά τους μεν χειμερινούς μήνες από 0,5 ευρώ σε 2 ευρώ ανά διανυκτέρευση, κατά τους δε καλοκαιρινούς μήνες από 1,5 ευρώ σε 8 ευρώ ανά διανυκτέρευση. Αύξηση από 202 εκ. € το 2024 σε 400 εκ. € το 2025.
Η ΤΑ διεκδικεί την απόδοση ολόκληρου του εσόδου στους δήμους, με ομόφωνες αποφάσεις.
Δαπάνες Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)
Το ΠΔΕ του 2024, προέβλεπε όριο δαπανών συνολικού ύψους 8.550 εκατ. ευρώ, το οποίο επιμεριζόταν σε 6.500 εκατ. ευρώ για έργα του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ και 2.050 εκατ. ευρώ για έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους.
Η χρηματοδότηση της ΤΑ από το ΠΔΕ είναι ελάχιστη. Στο παρελθόν οι πόροι από την ΣΑΤΑ βοηθούσαν την τοπική ανάπτυξη και συντηρούσαν τα έργα μικρής εμβέλειας, που αποτελούν την ραχοκοκκαλιά της ανάπτυξης για τους δήμους.
Επίσης, προέβλεπε 3.617 εκατ. ευρώ για έργα χρηματοδοτούμενα από το ΤΑΑ. Τον Σεπτέμβριο 2024 ψηφίστηκε συμπληρωματικός προϋπολογισμός ύψους 900 εκατ. ευρώ, με στόχο αφενός την επιτάχυνση των πληρωμών έργων αποκατάστασης και νέων έργων υποδομών της Επικράτειας, μετά από τις καταστροφικές πλημμύρες του προηγούμενου έτους, αφετέρου την ολοκλήρωση της αποπληρωμής υποχρεώσεων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ 2014 – 2020) και την επιτάχυνση εκτέλεσης έργων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου 2021 – 2027.
Προβλέψεις 2025
Ο σχεδιασμός για το έτος 2025, περιλαμβάνει και την αύξηση στους βασικούς μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων σε συνέχεια των αυξήσεων του κατώτατου μισθού, η οποία μαζί με τις ωριμάνσεις θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το λειτουργικό κόστος των δήμων.
Επίσης και η διεύρυνση της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες φυσικών προσώπων με φορολογητέα αξία έως 500 χιλιάδες ευρώ, που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές, μειώνει τους πόρους των δήμων.
Αντίθετα το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου» για την ανακαίνιση των σχολικών μονάδων, ύψους 250 εκ. € από το ΠΔΕ είναι προς την σωστή κατεύθυνση, όπως επίσης και η υλοποίηση προγραμμάτων για βρεφονηπιακούς σταθμούς, παιδικούς σταθμούς, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης (ΚΔΑΠ) και ΚΔΑΠ Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ), η ενίσχυση του πιλοτικού θεσμού «Νταντάδες της Γειτονιάς», η εφαρμογή του προγράμματος «Πρώιμη Παρέμβαση» κ.λπ.
Για τα φορολογικά έσοδα που εντάσσονται στους ΚΑΠ του Ν. 3852/10:
- τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 26.508 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.254 εκατ. ευρώ έναντι του 2024.
- Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 24.941 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.065 εκατ. ευρώ ή 4,5% έναντι του 2024, ενώ
- Τα έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ να ανέλθουν στο ποσό των 2.395 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 39 εκατ. ευρώ έναντι του 2024, κυρίως λόγω της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 20% στους ιδιοκτήτες που θα ασφαλίσουν τις κατοικίες τους, με φορολογητέα αξία έως 500.000 ευρώ, για φυσικές καταστροφές.
Μεταβιβάσεις
Οι δαπάνες για τις μεταβιβάσεις προς τους ΟΤΑ το 2025, αναμένεται να ανέλθουν σε 3.131 εκατ. ευρώ.
Δαπάνες Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)
Για το έτος 2025 προβλέπεται διάθεση πόρων ύψους 9.200 εκατ. ευρώ, με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της ΕΕ, ύψους 6.450 εκατ. ευρώ και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 2.750 εκατ. ευρώ.
Διεκδικούμε αυξημένο μερίδιο για εκτέλεση έργων από το εθνικό ΠΔΕ.
Η ΚΕΔΕ σχετικά με το κατατεθέν Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2025 διατυπώνει τις προτάσεις της, και απαιτεί να γίνουν αποδεκτές στον Προϋπολογισμό που θα κατατεθεί στη Βουλή.
- Εφαρμογή του Ν. 3852/10 χωρίς παρεκκλίσεις και παρερμηνείες.
- Κατάργηση του άρθρου 31 Ν 5047/23 με το οποίο αποδίδεται το 90% των προβλεπόμενων πόρων στους δήμους.
- Κατάργηση του άρθρου 44 Ν 5079/23 που ορίζει ανώτατο ποσό αποδόσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό τα 3.758 εκ. €. ή του άρθρου του υπό ψήφιση νομοσχεδίου του ΥΠΕΣ με το οποίο διαμορφώνεται στα 3.841 εκ. €.
- Χρονοδιάγραμμα απόδοσης παρακρατηθέντων πόρων στους δήμους.
- Απόδοση τριών έκτακτων τακτικών επιχορηγήσεων στους δήμους ύψους 450 εκ. €. εντός του 2024.
- Κατάργηση / Επαναφορά / Απόδοση τελών
- Κατάργηση του τέλους ταφής και την επιστροφή των παρακρατήσεων.
– Την επαναφορά τελών που αφαιρέθηκαν από τους δήμους
– Αλλαγή του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που απαλλάσσει σήμερα τους παραχωρησιούχους από την καταβολή ανταποδοτικών τελών.
– Επαναφορά του ανταποδοτικού τέλους των πετρελαιοειδών στους δήμους, του τέλους παρεπιδημούντων στο 2% (από 0,5%), των τελών σύνδεσης δικτύων φυσικού αερίου καθώς και την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τα τέλη υπεδάφους.
– Απόδοση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση από έσοδο του Κεντρικού κράτους, απ’ ευθείας στους δήμους, όπως συμβαίνει και στην Ευρώπη.
– Επιτάχυνση απόδοσης του ΤΑΠ (με τον νέο τρόπο μέσω της Κτηματολόγιο Α.Ε. υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση).
– Απόδοση στους δήμους των προστίμων που επιβάλλονται στις αυθαίρετες κατασκευές.
– Επίσπευση της απόδοσης των ανταποδοτικών τελών που εισπράττονται για λογαριασμό των δήμων, από τις εταιρίες παροχής ενέργειας.
– Δημιουργία ενιαίας πλατφόρμας διαχείρισης των τελών που αφορούν τους δήμους.
Η ΚΕΔΕ συνεκτιμώντας τα καλά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας και την αναπτυξιακή τροχιά στην οποία έχει εισέλθει, ζητά να γίνουν ορατά αυτά και σε τοπικό επίπεδο, με χειροπιαστά αποτελέσματα, αποδίδοντας στους δήμους τους απαραίτητους πόρους, προκειμένου να ασκήσουν τις αρμοδιότητες τους, προς όφελος του πολίτη.
(Τα στοιχεία είναι από εισήγηση της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ, που κατατέθηκαν στο ΔΣ της ΚΕΔΕ στη συνεδρίαση της 24/10/24)
